PROJEKT ROZPORZĄDZENIA W SPRAWIE NATYCHMIASTOWEJ IZOLACJI SPRAWCÓW PRZEMOCY DOMOWEJ

Pandemia koronawirusa obnażyła istotę problemu przemocy domowej w polskich domach. Na zwiększenie się skali zjawiska miały wpływ obostrzenia w zakresie przemieszczania się wprowadzone na przełomie marca i kwietnia. Rozwiązaniem wskazanego problemu ma być możliwość wydawania przez policję nakazu natychmiastowego opuszczenia lokalu i zakazu zbliżania się do niego.

 

MSWiA oraz MON przygotowały projekt rozporządzeń, w których przedstawiły nową regulację pozwalającą policjantom oraz Żandarmerii Wojskowej na stosowanie wobec sprawcy przemocy w rodzinie w postaci nakazu natychmiastowego opuszczenia mieszkania oraz zakazu zbliżania się do niego.

W projekcie zostały przedstawione wzory nakazów natychmiastowego opuszczenia wspólnego mieszkania oraz zakazu zbliżania się do niego, a także do otoczenia bezpośredniego. Projekt zakłada również, w przypadku nieobecności sprawcy przemocy podczas interwencji, możliwość umieszczenia nakazu natychmiastowego opuszczenia lokalu mieszkalnego na drzwiach wejściowych. Mimo, iż nowe regulacje mają wejść w życie dopiero 30 listopada 2020 r., już na obecnym etapie wzbudzają poważne zastrzeżenia.

 

Jedną z podstawowych wątpliwości jest dopuszczenie sposobu informacji sprawcy o wydanym zakazie lub nakazie poprzez umieszczenie tej informacji na drzwiach wejściowych mieszkania oraz możliwość odbioru rzeczy osobistych z zamieszkiwanego lokalu tylko w przypadku braku sprzeciwu zamieszkujących dane gospodarstwo domowe osób. Istnieje obawa, że nowe rozwiązanie może być wykorzystywane w sprawach okołorozwodowych oraz dotyczących sprawowania opieki na dzieckiem. W podobny sposób wykorzystywano procedurę Niebieskiej Karty, która w założeniu miała chronić ofiary przemocy w rodzinie.

Ponadto, już na etapie prac legislacyjnych, pojawił się problem zgodności nowych przepisów z Konstytucją oraz Europejską Konwencją Praw Człowieka, zwłaszcza w przypadku zastosowania tego narzędzia wobec osób, które w rzeczywistości nie dopuszczały się przemocy domowej. W głównej mierze chodzi o art. 30 Konstytucji, mówiący o przyrodzonej i niezbywalnej godności człowieka, będącej źródłem praw oraz wolności.

 

Nie ma wątpliwości, iż ofiary przemocy domowej powinny zostać jak najszybciej odizolowane od sprawców. Natomiast obecny kształt zaproponowanych przepisów wymaga dopracowania w celu zapewnienia skutecznej ochrony poszkodowanym na skutek przemocy domowej, ale również wyeliminowania możliwości wykorzystywania tego narzędzia niezgodnie z jego przeznaczeniem.

 

Joanna Pieczaba, asystentka prawna oraz Przemysław Nowaczyk, adwokat