PODSUMOWANIE WYROKÓW TSUE I SN 2024!

Drodzy Państwo,

Rok 2024 obfitował w kolejne, przełomowe orzeczenia TSUE i SN dotyczące kredytów powiązanych z walutą obcą.

Te wyroki istotnie kształtują sytuację tysięcy kredytobiorców, a ich znaczenie wykracza daleko poza kwestie prawne, wpływając na codzienne życie wielu rodzin.

Dziś przedstawiamy kluczowe wyroki oraz ich potencjalne skutki dla Państwa spraw. Zachęcamy do lektury!

________________________________________

1. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 roku

Sygn. akt: III CZP 25/22:

• Umowy frankowej nie da się uzupełnić zwyczajem lub innym przepisem prawa.

• Umowa nie wiąże dalej, nie można jej odfrankowić.

• Stosujemy zasadę dwóch kondykcji, nie saldo.

• Początkowy termin biegu przedawnienia roszczenia banku rozpoczyna się w dniu następującym po zakwestionowaniu umowy przez konsumenta.

• Żadnej ze stron nie przysługuje wynagrodzenie za korzystanie ze środków.

________________________________________

2. Wyroki oraz opinia TSUE z dnia 25 kwietnia 2024 roku:

a) Sprawa C-561/21 – Bieg terminu przedawnienia:

• Początek terminu przedawnienia roszczeń banku liczony jest od dnia, w którym konsument zakwestionował umowę.

• TSUE podkreślił, że terminy przedawnienia muszą respektować zasady równoważności i skuteczności.

b) Sprawa C-484/21 – Nieważność warunków umownych:

• Przedawnienie roszczeń konsumenta o zwrot kosztów zaczyna biec od dnia, w którym zapłacono te koszty, niezależnie od wiedzy konsumenta o abuzywności klauzuli.

• Sądy krajowe powinny uwzględniać wcześniejsze orzeczenia, które uznały klauzule standardowe za nieuczciwe.

c) Sprawa C-646/22 – Agresywne praktyki bankowe:

• Przeciętny konsument może działać nieracjonalnie i nie zawsze podejmuje świadome decyzje na podstawie uzyskanych informacji.

• Sprzedaż krzyżowa produktów finansowych (np. kredyt i polisa) wymaga szczegółowej analizy, choć nie jest automatycznie uznawana za agresywną.

• Państwa członkowskie mogą wprowadzać dodatkowe regulacje, np. odstęp czasowy między podpisaniem dwóch umów.

________________________________________

3. Opinia Rzecznika Generalnego TSUE z dnia 13 czerwca 2024 roku

Sprawa C-118/23 – Kredyty w Getin Noble Bank:

• Rzecznik podkreślił konieczność zapewnienia niezależności operacyjnej Bankowego Funduszu Gwarancyjnego (BFG) i uniknięcia konfliktu interesów.

• Ocena zgodności działań BFG powinna zostać pozostawiona sądom krajowym.

• Orzeczenie otwiera drogę kredytobiorcom do dochodzenia roszczeń od Skarbu Państwa, zależnie od decyzji sądów krajowych.

________________________________________

4. Wyrok TSUE z dnia 3 maja 2024 r. w sprawie C-348/23:

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że krajowe przepisy nie mogą wymagać od konsumenta składania specjalnych oświadczeń przed sądem jako warunku uzyskania ochrony przed nieuczciwymi zapisami umownymi.

Kluczowe ustalenia:

• Unijna dyrektywa 93/13 została naruszona przez przepisy krajowe, które ograniczały prawa konsumentów, zmuszając ich do składania oświadczeń przed sądem.

• Wymogi dotyczące oświadczeń opóźniały naliczanie odsetek ustawowych za zwłokę oraz stwarzały dodatkowe bariery prawne.

• TSUE jednoznacznie stwierdził, że ochrona konsumentów nie może być uzależniona od spełnienia żadnych warunków zawieszających.

Znaczenie wyroku:

• Kredytobiorcy zyskali pewność otrzymania odsetek ustawowych w pełnej wysokości, za cały okres trwania sporu z bankiem.

• Wyrok otwiera drogę do prostszego i szybszego uznania umowy kredytu za nieważną bez konieczności składania dodatkowych oświadczeń przez konsumentów.

________________________________________

5. Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19 sierpnia 2024 roku

Sygn. akt: III CZP 3/24:

• Postępowanie sądowe przeciwko bankowi w upadłości, dotyczące ustalenia nieistnienia stosunku prawnego, nie jest sprawą „o wierzytelność” podlegającą zgłoszeniu do masy upadłości.

• Dzięki tej uchwale postępowania frankowiczów przeciwko Getin Noble Bank mogły być kontynuowane mimo postępowania upadłościowego banku.

________________________________________

6. Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 września 2024 r. w sprawie II CSKP 690/23:

Sąd Najwyższy wydał przełomowe orzeczenie dotyczące umów frankowych, wzmacniając ochronę konsumentów przed nieuczciwymi klauzulami umownymi oraz ryzykiem walutowym.

Kluczowe ustalenia:

• Brak informacji o ryzyku walutowym: Kredytobiorcy nie zostali należycie poinformowani o ryzyku związanym z wahaniami kursów walut, co doprowadziło do unieważnienia umowy.

• Abuzywne klauzule przeliczeniowe: Umowy zawierały nieuczciwe klauzule, które naruszały prawa konsumentów.

• Hybrydowy charakter kredytów: Choć kredyty oferowały możliwość spłaty we frankach, ich konstrukcja i praktyka realizacji świadczyły o istotnych naruszeniach ze strony banku.

Znaczenie wyroku:

• Precedens dla kredytobiorców: Wyrok potwierdza, że kredytobiorcy mogą skutecznie unieważniać umowy zawierające nieuczciwe zapisy, otwierając drogę do zwrotu wpłaconych środków.

• Konsekwencje dla banków: Banki będą musiały dostosować swoje praktyki oraz liczyć się z większą liczbą pozwów.

________________________________________

7. Wyrok TSUE z dnia 26 września 2024 roku

Sprawa C-792/22:

• Zasada pierwszeństwa prawa Unii stoi na przeszkodzie krajowym przepisom ograniczającym sądy w odstąpieniu od orzeczeń sądu konstytucyjnego, jeśli są one sprzeczne z wykładnią TSUE.

________________________________________

8. Wyrok TSUE z dnia 24 października 2024 roku

Sprawa C-347/23:

• Osoba fizyczna wynajmująca nieruchomość mieszkalną może być uznana za „konsumenta” w rozumieniu prawa UE, jeśli działa w celach niezwiązanych z działalnością gospodarczą lub zawodową.

________________________________________

9. Wyrok TSUE z dnia 12 grudnia 2024 roku

Sprawa C-118/23 – Restrukturyzacja Getin Noble Banku:

• Kredytobiorcy dotknięci decyzją BFG o restrukturyzacji banku mają prawo do jej zaskarżenia.

• Ostateczne decyzje w sprawie zgodności działań BFG z prawem UE podejmą sądy administracyjne, co

dotyczy około 10 tysięcy skarg złożonych przez kredytobiorców.

Wyroki TSUE i Sądu Najwyższego z 2024 roku stanowią istotny krok w ochronie frankowiczów przed nieuczciwymi klauzulami umownymi. Kredytobiorcy mają teraz jeszcze większą pewność co do unieważnienie umów i odzyskania wpłaconych środków.

Beata Strzyżowska radca prawny

***

NIEODPŁATNA INFOLINIA: 780 04 21 26

NIEODPŁATNA SKRZYNKA: porada@strzyzowska.com