OGRANICZENIE TERMINU DO ŻĄDANIA STWIERDZENIA NIEWAŻNOŚCI DECYZJI
Szanowni Państwo, uprzejmie przypominamy, iż z dniem 16 września 2021 roku wchodzą w życie przepisy burzliwie komentowanej nowelizacji kodeksu postępowania administracyjnego w zakresie możliwości żądania stwierdzenia nieważności decyzji administracyjnej.
Dotychczas obowiązująca, regulacja nie przewidywała żadnego terminu ograniczającego stwierdzenie nieważności decyzji. Możliwe zatem było dochodzenie swoich interesów, niezależnie od tego, kiedy doszło do ich naruszenia. Nowelizacja ogłoszona w Dzienniku Ustaw z dniem 16 sierpnia 2021 roku przewiduje, że nie można stwierdzać nieważności decyzji wydanych bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli od dnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne. Co więcej, w przypadku decyzji, od wydania lub ogłoszenia których minęło przynajmniej 30 lat – nie będzie w ogóle możliwe wszczęcie postępowania.
Nowelizacja ta zamknie wielu osobom jakąkolwiek możliwość prawną dochodzenia swoich roszczeń. Wprost mówi się o końcu reprywatyzacji. Były właściciel lub spadkobierca nie będą mieli podstaw do domagania się odszkodowania w związku z bezprawnie wydaną decyzją.
Wprowadzane zmiany są pokłosiem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 12 maja 2015 roku (sygn. akt P 46/13), w którym stwierdzono, że niezgodny z Konstytucją RP jest stan braku określenia przez ustawodawcę przedawnienia dla stwierdzenia nieważności decyzji wydanej z rażącym naruszeniem prawa, która stanowi podstawę nabycia prawa lub ekspektatywy prawa. Jednym z głównych motywów nowelizacji miało być więc zapewnienie stabilności porządku prawnego w tym zakresie.
Należy jednak zauważyć, że przyjęte rozwiązania zdają się wykraczać poza postulowaną przez TK zasadę pewności prawa. Przepisy nowelizacji dotyczą bowiem nie tylko spraw reprywatyzacyjnych.
Szczególne kontrowersje wzbudzają również uregulowania nowelizacji dotyczące toczących się postępowań o stwierdzenia nieważności decyzji. Zgodnie z przyjętą nowelą, postępowania które dotyczą decyzji wydanych przed 1991 r., zostaną umorzone z urzędu. Natomiast w sprawach, które dotyczą decyzji wydanych później, nie będzie możliwe stwierdzenie nieważności decyzji, jeżeli od jej wydania upłynęło 10 lat lub decyzja wywołała nieodwracalne skutki prawne.
Już tylko z przytoczonych powyżej przyczyn Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Marcin Wiącek rozważa zaskarżenie tych regulacji przejściowych do TK.
O ujawniających się konsekwencjach wprowadzonej nowelizacji Kancelaria informować będzie Państwa na bieżąco.
Anita Mazurek radca prawny
