BITWA W SN: KTÓRY SKŁAD MA RACJĘ?

Drodzy Państwo,

 

w ostatnich dniach mogliśmy zaobserwować dość nietypową sytuację w Sądzie Najwyższym, w którym dwa różne składy Izby Cywilnej wydały dwa całkowicie różne sobie orzeczenia.

 

Dotyczyły one wzajemności umowy kredytu, a co za tym idzie stwierdzeniem, czy w przypadku umów kredytowych można stosować zarzut zatrzymania. Jest to więc kwestia szczególnie istotna z perspektywy poszkodowanych kredytobiorców, którzy zawierali umowy powiązane z walutą obcą, Jest to również kwestia wyjaśniona przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z dnia 8 maja 2024 roku (C-424/22), w którym TSUE podkreślając ochronę praw konsumentów wskazał, iż zarzut zatrzymania nie może być stosowany w sposób naruszający prawa konsumenta, w tym w postępowaniach o unieważnienie umów kredytowych z powodu ich nieważności.

 

Wracając jednak do polskiego Sądu Najwyższego:

 

1. 28 lutego 2025 roku Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, sygn. akt: III CZP 126/22 wydaje uchwałę, zgodnie z którą umowa o kredyt bankowy jest umową wzajemną w rozumieniu przepisów kodeksu cywilnego. Oznaczałoby to więc, iż możliwe jest korzystanie z prawa zatrzymania na podstawie art. 496 k.c., jako że dotyczy ono jedynie świadczeń wzajemnych, a dotychczas kwestia ta stanowiła spór między poszkodowanymi kredytobiorcami, a bankami.

Skład sędziowski w niniejszej sprawie wyglądał następująco: SSN Władysław Pawlak (przewodniczący, sprawozdawca) SSN Paweł Grzegorczyk SSN Monika Koba SSN Grzegorz Misiurek SSN Agnieszka Piotrowska SSN Marta Romańska SSN Roman Trzaskowski;

 

2. Następnie, dnia 5 marca 2025 roku Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów, sygn. akt: III CZP 37/24 podjął uchwałę (tożsamą z wydaną przez SN uchwałą z dnia 19 czerwca 2024 roku, sygn. akt: III CZP 31/23), zgodnie z którą bankowi nie przysługuje prawo zatrzymania na podstawie art. 496 w zw. z art. 497 k.c. w przypadku dochodzenia od banku zwrotu świadczenia spełnionego na podstawie umowy kredytu, która okazała się niewiążąca.

Skład sędziowski w niniejszej sprawie wyglądał następująco: SSN Marcin Krajewski przewodniczący, SSN Adam Doliwa, SSN Jacek Grela, SSN Marcin Łochowski, SSN Dariusz Pawłyszcze spr, SSN Ewa Stefańska, SSN Kamil Zaradkiewicz;

 

Oznacza to więc, iż jedną uchwałą Sąd Najwyższy stwierdził, iż umowa kredytu jest wzajemna, co należy rozumieć jako umożliwienie stosowania prawa zatrzymania w sprawach związanych z kredytami, natomiast druga uchwała stwierdziła niemożliwość stosowania z tego prawa w sprawach o unieważnienie umów kredytowych.

 

Nadto, wyrokiem z dnia 28 lutego 2025 roku Sąd Najwyższy w składzie SSN Paweł Grzegorczyk, SSN Władysław Pawlak oraz SSN Agnieszka Piotrowska uwzględnił skargę kasacyjną kredytobiorcy od wyroku Sądu Apelacyjnego z dnia 4 lutego 2022 i uchylił go do ponownego rozpoznania ze względu na… uchylenie uwzględnionego wcześniej zarzutu zatrzymania. Informowała o tym adwokat dr Anna Dombska.

 

Widać więc, iż Sąd Najwyższy podejmuje sprzeczne sobie uchwały, a dodatkowo sprzeczne z tymi uchwałami wyroki. Uchwały te wydają natomiast sędziowie, którzy tego samego dnia wydają przeciwne wyroki… Pozostaje nam oczekiwać na rozwój sytuacji oraz ewentualne dalsze decyzje podejmowane przez Sąd Najwyższy licząc, iż będą zgodne ze sobą 

 

Jednakże, poszkodowani konsumenci nie muszą przejmować się wydanymi uchwałami oraz występującymi między nimi sprzecznościami – jak wskazywaliśmy we wstępie, orzecznictwo TSUE ponownie wychodzi naprzeciw kredytobiorcom i chroni ich prawa i interesy.

 

Nasza kancelaria zdaje sobie sprawę, jak trudne mogą być wyzwania związane z ochroną swoich praw i interesów. Dlatego pragniemy przypomnieć, że w ubiegłym roku uruchomiliśmy nieodpłatną infolinię konsumencką pod numerem: 780 04 21 26 oraz dedykowaną skrzynkę mailową: porada@strzyzowska.com.

Za pośrednictwem tych kanałów możecie Państwo uzyskać profesjonalne wsparcie prawne i odpowiedzi na nurtujące pytania.

 

Nie pozostawiamy Państwa samym sobie. Jesteśmy tutaj, aby dostarczyć rzetelnych informacji prawnych i wyjaśnień, pomagając w rozwiązywaniu skomplikowanych spraw i wyzwań związanych z umowami kredytowymi. Wierzymy, że z odpowiednią wiedzą i wsparciem można skutecznie bronić swoich praw.

 

Beata Strzyżowska radca prawny